siemię lniane- związki sluzowe

W składzie nasionka lnu związki śluzowe stanowią od 3 do 9%. To sporo. Ich rola jest niebagatelna. Co o nich wiadomo? 

Związki śluzowe to substancje złożone z wielocukrów i białek. Dla roślin stanowią substancje zapasowe. Włókna rozpuszczają się w wodzie tworząc konsystencję żelową. Powleka ona błony śluzowe przełyku, żołądka i częściowo dwunastnicy, osłaniając je i chroniąc przed agresywnym kwasem solnym. Śluz z lnu jest dość odporny na czynniki hydrolizujące i długo nie zmienia lepkości. Stanowi także pożywkę dla dobrych bakterii bytujących w jelitach, które wspomagają oczyszczanie ze złogów.
Śluz z nasion lnu łagodzi również odruch bezproduktywnego kaszlu (suchego), natomiast w kaszlu mokrym ułatwia oczyszczanie oskrzeli z zalegającej w nich wydzieliny.

Dzięki temu związki śluzowe:

  • zmniejszają odczyny zapalne w układzie pokarmowym
  • poprawiają przemianę materii
  • zmniejszają podrażnienia podczas kuracji antybiotykowych
  • łagodzą dolegliwości związane z bólem, pieczeniem, zgagą
  • łagodzą odruch kaszlu (w kaszlu suchym)
  • oczyszczają oskrzela z wydzieliny (kaszel mokry)
  • mają właściwości zmiękczające (emollientia)

Charakterystyczne cechy śluzów to: zdolność pęcznienia, tworzenia żelów, ciągliwość
roztworów wodnych. Dzięki tym cechom nasiona lnu zalane wodą, zwiększają swoją objętość i to nawet kilkakrotnie, zmieniają również konsystencję na zbliżoną do kisielu.

Choroby, które można leczyć preparatami zawierającymi związki śluzowe pochodzenia roślinnego to:
  • wrzody żołądka
  • wrzody dwunastnicy
  • chrypka, kaszel, przeziebienie
  • zapalenie oskrzeli

Kilka zasad ułatwiających przyswajanie korzystnych substancji pochodzących z siemienia lnianego, w tym związków śluzowych:

Len mielony

  1. Dla lepszej przyswajalności składników odżywczych należy użyć nasion zmielonych
  2. (zmiażdżonych) tuż przed spożyciem (nie dłużej niż 15 minut)
  3. Dzienna dawka wykazująca właściwości zdrowotne to 10 g dziennie (nie więcej niż 50 g)
  4. Najlepiej zacząć od mniejszych dawek i stopniowo je zwiększać

RECEPTURY

Odwar z nasion lnu - na złagodzenie podrażnień żołądka

Łyżkę siemienia lnianego zalać szklanką letniej wody i powoli gotować pod przykryciem 15 minut. Odstawić do przestygnięcia, przecedzić. Pić po pół szklanki 2 razy dziennie.

Napar z nasion lnu - w razie zaparć, na oczyszczenie oskrzeli (do przemywania skóry w przypadkach: półpaśca, łuszczycy, czyraków)

Łyżkę siemienia lnianego zalać szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na 15 minut. Pić rano i wieczorem.

Odwar z nasion lnu - osłona przewodu pokarmowego

Dwie łyżki nie rozdrobnionych nasion wsypać do 1 szklanki letniej wody. Przelać do garnka i gotować powoli pod przykryciem do 15 minut. Ostudzić i przecedzić. Można dodać łyżeczkę soku owocowego. Pić po ½ szklanki 2 razy dziennie między posiłkami.

Zawiesina z nasion lnu - na zaparcia

1-2 łyżki mielonych nasion lnu zalać ½ szklanki letniej wody, soku owocowego, kefiru lub jogurtu. Pozostawi ć na 30-60 minut. Pić rano i wieczorem przez 2-4 tygodnie.

Okład z nasion lnu - na wrzody, czyraki, opuchliznę

50g zmielonego siemienia lnianego zalać ½ szklanki wrzącej wody. Wymieszać i zagotować. Odstawić na 10 minut.  Tak przygotowaną konsystencją namoczyć gazę.

Macerat z nasion lnu - na nieżyt żołądka i jelit

5 - 10 gramów nasion lnu zalać zimną przegotowaną wodą ( 3/4 szklanki ) i odstawić na 30 min. Lek ten jest w zasadzie nieszkodliwy, ale musi być stosowany jak napęcznieje. Wydzielony śluzowaty płyn należy podgrzać przed użyciem.
Propozycje wykorzystania właściwości związków śluzowych w kuchni:

Właściwości pęcznienia nasion lnu można wykorzystać podczas przyrządzania potraw. Świetnym pomysłem jest zastąpienie mąki zmielonym siemieniem lnianym do zagęszczania zup i sosów. Należy pamiętać, że konsystencja nie będzie aż tak gładka, a w strukturze sosu będą zauważalne drobinki siemienia. Ale ileż korzyści! Zamiast tuczącej zawiesiny z mąki otrzymujemy zagęszczony sos z właściwościami pielęgnacyjnymi dla naszego przewodu pokarmowego! Trzeba również pamiętać, że tak przygotowany sos będzie się lekko „ciągnął”, coś jak marynowane maślaki (nota bene siemię świetnie pasuje do sosów grzybowych). Żeby zniwelować to zjawisko (nie każdy lubi taką konsystencję) należy zmielone siemię lniane dodać na sam koniec gotowania (pamiętamy o zwielokrotnianiu objętości nasion w roztworach wodnych!).
Co do proporcji. Wydaje mi się, że tu każdy powinien poeksperymentować i dopasować zarówno ilość jak i czas gotowania tak, żeby otrzymać satysfakcjonującą konsystencję. Moje proporcje to: 5-6 łyżek zmielonego siemienia lnianego na 1 litr wywaru, dodane na 1 min przed końcem gotowania.  

I rzecz istotna – smak. Siemię lniane jest właściwie bez smaku, więc można je dodawać bez zatracenia smaku samej potrawy. Smacznego!   

Bibliografia:

  • „Zdrowotne i lecznicze właściwości lnu” Autor: Anna Guttman  
    http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/siemie-lniane-wlasciwosci-odzywcze-jak-pic-i-stosowac-siemie-lniane_41526.html
  • „Nasiona lnu – naturalne źródło zdrowia i urody”, Lech BARTKOWSKI – Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Poznań, CHEMIK 2013, 67, 3, 186-191
  • Katedra Farmakognozji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, „ANALIZA FITOCHEMICZNA
    roślinnych substancji leczniczych dla studentów farmacji”, Wydanie III zmienione i uzupełnione, pod redakcją prof. dr hab. Barbary Klimek ŁÓDŹ 2011,  www.cib.umed.lodz.pl/pliki/analiza_fitochemiczna.pdf
  • www.poradnikzielarski.pl/ziola-lecznicze/nasiona-lnu-oslaniaja-przewod-pokarmowy-walcza-z-zaparciami.html
  • bonavita.pl/cudowne-siemie-lniane-zastosowanie-i-wlasciwosci-zdrowotne
  • www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/siemie-lniane-wlasciwosci-odzywcze-jak-pic-i-stosowac-siemie-lniane_41526.html
Share: